Z zimną krwią – Truman Capote

Mroczna tajemnica miasteczka Holcomb

Miasteczko Holcomb było miejscem, które wyglądało zwyczajnie i nie wyróżniało się (low-key) niczym szczególnym. Życie miejscowej społeczności przebiegało spokojnie, aż do dnia 15 listopada, kiedy doszło do brutalnego morderstwa na czteroosobowej rodzinie Clutterów. Ofiarami zbrodni (felony) była rodzina Clutterów: Herb (lat 48), jego żona Bonnie (lat 45), córka Nancy (lat 16) oraz syn Kenyon (lat 15).

Truman Capote jako przedstawiciel Nowego Dziennikarstwa

Informacja o tym wydarzeniu zainteresowała wybitnego (outstanding) pisarza amerykańskiego Trumana Capote. Był on przedstawicielem nurtu, który pojawił się w prozie amerykańskiej lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Książki reprezentujące Nowe Dziennikarstwo to utwory łączące różne gatunki literackie. Nowi Dziennikarze pisali o sytuacjach, które wydarzyły się (occur) naprawdę, ale czerpali z technik narracyjnych i stylistycznych, które charakterystyczne są dla powieści.

Z zimną krwią jako dzieło przełomowe 

Powieść ta jest pierwszym z przykładów powieści dokumentalnej. Początek utworu otwiera  opis miasteczka Holcomb. Codzienność tamtejszej społeczności wypełniona była zajęciami takimi jak: praca, polowanie, uczestnictwo w próbach chóru. Głównym źródłem dochodu mieszkańców było rolnictwo (agriculture). Wkrótce dowiadujemy się informacji dotyczących zamordowanej rodziny. Lokalna społeczność (local community) darzyła sympatią i poważaniem ofiary brutalnego morderstwa. Właściciel farmy i ojciec rodziny Herb we wspomnieniach został przedstawiony jako troskliwy mąż i wyrozumiały pracodawca. Miał trzy córki, ale tylko jedna mieszkała z nim. Oprócz tego miał syna. Dzieci nie sprawiały problemów wychowawczych. Głównym zmartwieniem farmera było wątłe zdrowie psychiczne jego żony, która co pewien czas była pacjentką szpitali psychiatrycznych (mental hospital).

Atmosfera wzajemnej nieufności 

Wstrząsająca wiadomość o bestialskim morderstwie (brutal murder) zmieniła dotychczasowe życie mieszkańców. Zapanowała wśród nich atmosfera wzajemnej podejrzliwości. Przedłużające się śledztwo sprawiało, że nikt nie czuł się bezpieczny. Ludzie darzący się dotąd zaufaniem zaczęli spoglądać na siebie z lękiem. Byli pewni, że morderca to jeden z nich. Punktem przełomowym w toczącym się śledztwie (investigation) okazała się informacja od jednego z więźniów (inmate). Odsiadywał on wyrok z winnymi tego czynu Smithem i Hickokiem. To od niego dowiedzieli się o majątku farmera. Skazani snuli w więzieniu plany rabunku i morderstwa, ale on nie traktował ich zamiarów poważnie.

Zbrodniczy umysł

Zbrodniczy umysł od wieków był przedmiotem zainteresowania myślicieli i naukowców. Doszli oni do wniosku, że głównymi czynnikami (factor) wpływającymi na ludzkie zachowania są: uwarunkowania biologiczne i środowiskowe. Capote wnikliwie przedstawił portret psychologiczny obu przestępców. W powieści możemy prześledzić przebieg ich życia.  Dowiadujemy się, jak wyglądały ich relacje społeczne. Oprócz tego możemy zapoznać się
z dokumentami, takimi jak: listy członków rodziny czy z wnioskami po przeprowadzonych badaniach. Psychiatra, który ich badał polecił im opisać swoje losy. Autobiografię Perrego rozpoczyna traumatyczne dzieciństwo. Był ofiarą przemocy (violence) ze strony rodziców. Widział również, jak ojciec bije matkę. Zaniedbywała chłopca i nie interesowała się jego losem. Nadużywała alkoholu, co było przyczyną jej przedwczesnej śmierci. Perry został odesłany do poprawczaka (juvie), gdzie znęcano się nad nim fizycznie i psychicznie z powodu nocnego moczenia. Później wstąpił do wojska. Służył w Japonii i Korei. Po powrocie do Stanów został skazany za kradzież, włamanie i ucieczkę z więzienia (prison break).

Czytając wspomnienia Hickoka dowiadujemy się, że jego życie rodzinne było zwyczajne.
W szkole był popularnym uczniem, znanym z zamiłowania do sportu. Pasmo sukcesów sportowych przerwał poważny wypadek samochodowy. Po przeprowadzonych badaniach psychiatrycznych stwierdzono, że mogło dojść do uszkodzeń mózgu, w wyniku których mężczyzna zaczął przejawiać antyspołeczne zachowania. Mężczyzna przyznaje się, że jednym z głównych powodów ataku na Clutterów była chęć zgwałcenia (rape) ich córki Nancy.  Do tego czynu nie doszło, ponieważ przeszkodził mu w tym Perry. Mężczyzna ożenił się w młodym wieku, ale nie dochował żonie wierności (fidelity). Po zdradzie zaczęły się jego problemy alkoholowe.

Dramat rodzin 

W dziele Capotego ukazany został również dramat rodzin obu przestępców. Siostra Perrego odcięła się od kontaktów z nim. Opowiedziała o tragicznym losie swojej rodziny. Jej najstarszy brat zastrzelił się, siostra wypadła lub wyskoczyła z okna, a Perry wszedł w konflikt z prawem. Kobieta podzieliła się ponurymi wizjami przyszłości. Bała się, że los obejdzie się okrutnie także z nią. Pewnego dnia zwariuje (lose the plot), zachoruje na nieuleczalną chorobę, bądź też straci wszystko co miała w pożarze. W dziele Capotego została ukazana również matka Hickoka. Zwierzyła się dziennikarce z poczucia osamotnienia (solitude). Ludzie z jej środowiska traktowali ją bardzo dobrze, ale ona miała poczucie, że otoczenie ją obwinia. Dopatrywała się fałszu w gestach uprzejmości. Dręczyły ją wyrzuty sumienia (remorse). Kobieta zastanawiała się nad błędami wychowawczymi, które przyczyniły się do tego, że oglądała syna na sali sądowej w roli oskarżonego.

Kontrowersje wokół kary śmierci 

Przestępcy zostali skazani na karę śmierci (capital punishment) przez powieszenie. Egzekucja odbyła się 14 kwietnia 1965 r. W książce możemy spotkać się z poglądami jej zwolenników i przeciwników.  Harrison Smith na sali sądowej przekonywał, że taka kara jest nieskuteczna. Według niego kara (penalty) ta jest sprzeczna z prawem, które potępia zabójstwo, a potem kara skazanego takim samym czynem. Warto wspomnieć, że prywatnie Capote był również przeciwny karze śmierci.

Gorycz sukcesu 

„Z zimną krwią” (In Cold Blood) została wydana w 1966 roku. Powieść ta zyskała uznanie czytelników oraz krytyków literackich. Sześcioletnia praca nad dziełem spowodowała u pisarza wyczerpanie psychiczne oraz wypalenie twórcze. Capote powiedział „Nikt nigdy się nie dowie, ile sił kosztowało mnie »Z zimną krwią«. Ta książka wyssała mnie do reszty, do szpiku kości, niemal mnie zabiła. Myślę, że w pewnym sensie dosłownie mnie zabiła”. Truman Capote zmarł w wieku niespełna 60 lat. Przyczyną śmierci pisarza była choroba wątroby związana z długoletnim alkoholizmem.

Jeśli interesujesz się tematyką kryminałów i lubisz czytać książki w oryginalnej angielskiej wersji, to zbiór słówek przygotowany przez nasz zespół z całą pewnością wzbogaci Twoją znajomość języka angielskiego z dziedziny zbrodni. Szybka nauka słówek i darmowe testy leksykalne czekają na Ciebie w zakładce słownictwo.

Autor tekstu: Katarzyna Kidacka